Your secret life in the hand of google
ณ มุมหนึ่งของร้านกินดื่ม มุมเล็กๆ ผมสนทนาอย่างออกรส จิบเบียร์สิงห์กับสหายร่วมก๊วน และไหลประเด็นไปถึงเรื่องของ Google
กูเกิ้ลคืออะไร หลายๆคนไม่รู้ด้วยซ้ำ ว่าใครตั้ง ใครเป็นเจ้าของ ใครเป็นคนออกแบบระบบ แต่รู้ว่า ณ ที่นี่ คุณค้นหาสิ่งที่คุณสนใจและอยากรู้ ลงไปในช่องสี่เหลี่ยมผืนผ้าเล็กๆ แล้ว Enter สิ่งที่คุณค้นหามันจะขึ้นมา เจอไม่เจอที่แน่ๆ มันจะเป็นเบาะแสที่คุณจะตามหาต่อไปได้ไม่สิ้นสุด ด้วยการตั้งคำถามที่ละเอียด เฉพาะเจาะจงขึ้น
คุณรู้สึกว่าคุณมาที่นี่แล้วคุณมีโอกาสที่จะได้รับคำตอบที่คุณแสวงหามากที่สุด ไม่ว่าเรื่องราวที่คุณอยากรู้จะเป็นอะไร อยู่ตรงไหนของมุมโลก ถ้ามีเรื่องราวเหล่านั้นอยู่ กูเกิ้ลจะพาคุณไปตามหาเนื้อหาที่มีอยู่นั้นจนเจอ
สมมุติว่าผมค้นหาคำว่า Galapagos เรื่องราวของ หมู่เกาะกาลาปากอส มากมายก็จะมาออกันอยู่ที่หน้าจอ ให้คุณเลือกคลิกค้นหาได้ตั้งแต่ รายละเอียดการเดินทาง ที่พัก วิธีเดินทาง ประวัติความเป็นมาของเกาะ แผนที่เกาะ คุณสามารถเปืด Google maps ดูแผนที่เพิ่มเติม ดูรายละเอียดของเกาะ ภาพถ่าย คลิป ทุกเรื่องราวที่มีคนในลงไปในไซเบอร์เสปซ และคุณสามารถแม้กระทั่งเดินเล่นข้ามโลกไปในสถานที่ ที่คุณไม่เคยไปแม้แต่ครั้งเดียวในชีวิตจริง ด้วยการเดินทางผ่านหน้าจอ ด้วย Google Street view ล่าสุด ที่ทางกูเกิ้ลได้รับความร่วมมือจากจาก คณะกรรมการอุทยานแห่งชาติกาลาปากอส (GNPD) และ มูลนิธิชาร์ลสดาร์วิน (CDF) ไปถ่ายมา ให้คุณมองเห็นกาลาปากอสได้มากกว่าที่คิด
กูเกิ้ล เข้ามาในชีวิตของเรามากกว่าที่คิด และสามารถตอบสนองคำถามของเรามากมาย ทั้งความรู้ ความบันเทิง ไปจนถึงรสนิยม และเก็บข้อมูลของพวกเราที่ค้นหาเรื่องต่างๆ กลับมาในรูป Google Trends ที่สรุปความสนใจมากมายของคนทุกคนที่เข้ามาในโลกของกูเกิ้ล และบอกว่าคนส่วนมากกำลังสนใจอะไร พุ่งความสนใจไปที่เรื่องไหน เรื่องราวของแรงบันดาลใจ เรื่องราวของผู้คนที่อยู่บนผืนโลกของเรา
คำค้นหายอดฮิต วันนี้ อวยพรสงกรานต์ อิชิตัน ละครอย่าลืมฉัน เชลซี โกต๊๋ วันถัดมาค้น ปาเกียว คิวบิกตอนจบ
คนดังประจำปี (ชาย)ยอดนิยม’
จาก กูเกิ้ล เทรนด์ บอกให้เรารู้ข้อมูลว่า นอกจากดาราดังอย่าง บอย ปกรณ์ หรือณเดช นักกีฬามวยไทย อย่างบัวขาว ก็ยังติดอยู่ในโผ (โชคดีที่สิงห์ได้มาเป็นพรีเซนเตอร์ให้ Sanvo ซันโวแล้ว) และนักร้องลูกทุ่งอย่าง ไผ่ พงศธร และสายัณห์ สัญญา ยังอยู่ใน การค้นหา 10 คนแรก และดาราผู้หญิง อันดับต้นๆ ในการค้นหาคือ หญิงลี ใบเตย ญาญ่า บางทีต่อไปถ้าบริษัทโฆษณาหันมาใช้ ข้อมูลนี้ บ้าง อาจจะเปลี่ยนแปลงไปสู่วิธีการมองหาพรีเซนตอร์แบบใหม่ๆ มากขึ้นก็ได้
ภาพบัวขาวในอินสตาแกรม แต่ไม่ใช่ภาพโฆษณา
ปล. ะหว่างค้นข้อมูล ผมว่าแปลกนะ แม้จะเห็นว่าทาง Sanvo ของสิงห์ เป็นสปอนเซอร์ ให้ บัวขาว แต่ผมก็ไม่ค่อยเห็นภาพบัวขาวกับสินค้านี้เท่าไหร ลองคนดูกลับไปเจอภาพเล็กๆ ในอินสตาแกรมซะงั้น
แต่ที่สำคัญสิ่งนี้ คือ ข้อเท็จจริงที่เ้กิดจากการเก็บข้อมูล ประมวลผลความสนใจของทุกคนในโลกกูเกิ้ล ไม่ใช่ค่าความรู้สึก ความเชื่อว่า คือ ดาราคนนั้นคนนี้ที่ตัวเองชื่นชอบ แม้ว่าเราอาจจะชอบดาราอย่าง ชาคริต ชอบเรย์ แมคโดนัล มาตั้งแต่โอเนกาทีฟ หรือชอบ ติ้ก เจษฎา ขวัญใจสุดโปรดตั้งแต่ 2499 แต่ ณ ปัจจุบัน เทรนด์ความสนใจที่แท้จริง เป็นข้อมูลเท็จจริงที่กำลังเคลื่อนไหวรอบตัวเรา อยู่ในมือของกูเกิ้ล ที่เก็บข้อมูลมากมายมหาศาลไว้ทุกเรื่อง ถ้าใครเคยเรียนวิชาพฤติกรรมผู้บริโภค คงเข้าใจดีว่า กูเกิ้ลคือสนามเก็บข้อมูลพฤติกรรมผู้บริโภคที่ใหญ่ที่สุด และเก็บจริงเก็บจังเก็บละเอียด รู้แม้กระทั่งคุณกำลังไปไหน และค้นหาอะไรในชีวิตบ้าง
คำถาม คือ ชีวิตที่ผ่านมา คุณเคยค้นหาอะไรในกูเกิ้ลบ้าง
หลายๆ คน มีมุมส่วนตัวของตนเองที่ไม่มีคนรู้ หลายๆ คน ใช้ชีวิตในโลกอินเตอร์เนต คุย คิด ทำหลายเรื่องให้คนเห็น รู้ และรู้จัก แต่ก็มีอีกหลายด้านที่คนอื่นมองไม่เห็น แต่หลายๆด้านที่คนอื่นมองไม่เห็น คุณแสดงตัวตนอย่างเต็มที่ลงในกูเกิ้ล
คุณอาจเคยถามคำถามแปลกๆ คำถามที่คุณไม่กล้าถามคนอื่น หรือคำถามที่ไม่เคยมีใครคิดว่าคุณจะถามลงในกูเกิ้ล
จริงไหมว่า ที่หลายเรื่องที่เราไม่กล้าถามคนอื่น แต่เราถาม Google
คุณอาจเคยค้นหาที่ที่คุณไม่เคยอยากบอกให้ใครรู้ ลงในกูเกิ้ล คำถามมากมาย ภาพมากมาย คลิปมากมาย เรื่องราวที่ตัวตนของคุณสนใจที่สุดในชีวิตถูกพิมพ์ประเด็นที่สนใจลงไปในกูเกิ้ล และกูเกิ้ลก็เก็บข้อมูลทุกอย่างไว้เท่าที่คุณอนุญาต หรือคุณอาจไม่รู้ว่าคุณเองอาจจะอนุญาตให้กูเกิ้ลเก็บข้อมูลคุณไว้โดยไม่รู้ตัว
ในเวลาที่นั่งอยู่คนเดียวหลังจอ คุณค้นหาอะไรบ้าง ไม่มีใครรู้ แต่กูเกิ้ลรู้
ยิ่งเปิดโหมดไร้ตัวตนที่หลายคนสบายใจในการค้นหา ยิ่งแล้วใหญ่ ความอยากรู้อยากเห็นถูกกำกับด้วยความเชื่อว่านี่คือโหมดไร้ตัวตน ที่กูเกิ้ลไม่เก็บ history เจ้านาย เพื่อนแฟนไม่มีทางรู้ว่าคุณเปิดดูอะไรบ้าง แต่มันไม่ได้บอกว่ากูเกิ้ลไม่ได้รับรู้สิ่งที่คุณค้นหา
“data mining” หรือเรียกง่ายๆว่า เหมืองข้อมูล เกิดจากการรวบรวมจากข้อมูลที่ค้นหาของผู้ใช้บริการคนหนึ่ง เมื่อตรวจจับ วิเคราะห์ และสังเคราะห์ข้อมูลเหล่านี้ในช่วงระยะเวลาหนึ่งๆ ก็จะได้ คาแรกเตอร์ ของผู้ใช้บริการว่าเป็นผู้มีรสนิยม “สิ่งใดเป็นพิเศษ” วิธีการตรวจจับนี้ง่ายมากสำหรับคนที่มีใช้ Gmail เพราะหลายบริการของกูเกิ้ลต้องลอคอินโดยใช้เมล์นี้ ระหว่างที่คุณลอคอินเมล์นี้อยู่ คำหลัก คำสนใจที่คุณใช้ย่อมถูกเก็บไว้เพื่อใช้เป็นฐาน
สิ่งนี้มองเผินๆ หลายคนไม่เห็นภาพ แต่ยกตัวอย่างของระบบทำนองนี้แบบง่ายๆ ว่ามันสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้มากมาย เช่น เพื่อให้รู้ว่าผู้ใช้กำลังสนใจถึงเรื่องอะไร ค้นหาด้วยความถี่มากน้อยเพียงใด จากนั้นก็เอาบทสรุปของข้อมูลนี้ ไปจับคู่กับสินค้าที่ผู้โฆษณาเชื่อว่าผู้ใช้บริการสนใจ
เริ่มแบบเรื่องราวของการเก็บข้อมูลพฤติกรรมผู้บริโภคของกูเกิ้ล แต่สุดท้ายก็วกมาเรื่องใกล้ตัวเมื่อผู้ที่ถูกเก็บข้อมูลก็มีเราด้วยเป็นส่วนหนึงของการเก็บข้อมูลนั้น คุณอาจเคยมีประสบการณ์ Ad ที่มีการจดจำได้ว่าคุณเพิ่งไปเที่ยว มีความสนใจเรื่องอะไรค้างอยู่และมีระบบที่เอาแอดในเรื่องที่คุณเพิ่งสนใจมานำเสนอให้คุณได้ตามเนื้อหาที่คุณเคยเข้าไปดู
ที่จริงกูเกิ้ลเป็นตัวอย่างของการรู้จักเก็บข้อมูลพฤติกรรมผู้บริโภคธรรมดาๆ นี่แหละเพียงแต่คนจำนวนมหาศาลที่ใช้บริการ ทำให้เกิดข้อมูลทิศทางของความคิด และกระแสนิยมได้ ส่วนอีกด้านเพราะกูเกิ้ลพยายามทำให้ระบบค้นหา สามารถค้นหาคำตอบของผู้ค้นหาให้ได้มากที่สุดทุกๆเรื่องแม้กระทั่ง darkside สุดท้ายมันก็หมายถึงการขุดเก็บข้อมูลที่เก็บเอาไว้โดยไม่ป้องกัน (disallow) ของบางคน ทำให้ด้านมืดของบางคนถูกขุดออกมาโดยเจ้าตัวก็ไม่รู้ ซึ่งอันนี้อันตรายมาก
จากตรงนี้ ยังก้าวมาสู่อีกประเด็นนึงที่สำคัญ เพราะในมุมกลับกันการที่คุณโพสต์อะไรลงไปในอินเตอร์เนต แม้ว่าคุณคิดว่ามันคือมุมส่วนตัว เรื่องส่วนตัว ภาพหลุดส่วนตัว ความสามารถในการรวบรวมข้อมูลของกูเกิ้ลที่มีศักยภาพมหาศาล ที่พยายามรวบรวมข้อมูลเพื่อตอบสนองผู้ค้นหา นั่นหมายถึงว่าการที่คุณได้โพสต์อะไรลงไปโดยไม่ทันคิด หรือไม่ทันยั้งคิด ไม่ว่าบังเอิญ หรือผิดพลาด และสิ่งนั้นยังคงอยู่ในที่ใดที่หนึ่ง โดยไม่ได้ปกป้องข้อมูล หรือใส่ disallow เพื่อห้ามกูเกิ้ลค้นหาเข้าไปในทุกมุมของคุณแล้วบอทเก็บข้อมูลมา ย่อมไม่เกินความสามารถในการค้นหาของผู้ใช้งานกูเกิ้ล และความผิดพลาดนั้นอาจถูกนำมาขยายความได้ทุกเมื่อ จนอาจแนะนำได้ตรงๆ ว่า การโพสต์ข้อมูลภาพส่วนตัว ไปจนถึงความคิดเห็นแย่ๆ เรื่องราวที่ไม่เหมาะสม ไม่ใช่เรื่องที่ควรทำในอินเตอร์เนตเลย เพราะหลายเรื่องที่หลุดไปแล้วอาจจะมีแต่เรื่องเสียหายให้กับตัวเราเองก็เป็นได้
อำนาจในการค้นหา ฟังดูน่าสนใจ แต่ขณะเดียวกันอีกด้านก็น่ากลัวไปนิด และมีเรื่องอยากเล่าต่ออีกเยอะ แต่เรื่องแรกคือการทำให้คุณสะกิดใจรู้ และรู้จักการแบ่งแยกตัวตน รู้จักปกป้องข้อมูลส่วนตัวจาก Google ไว้บ้าง ไม่จำเป็นต้องโฑสต์ทุกเรื่องในอินเตอร์เนต คิดก่อนพิมพ์ ชั่งใจก่อนโพสต์ และไม่ควรโพสต์รูปที่ส่วนตัวของตนเองที่เปิดช่องว่างให้เกิดความเสียหาย หรือถูกไปใช้จากผู้ไม่ประสงค์ดีให้อับอายได้ ต้องรู้จักปกป้องข้อมูลของตนเองและแยกแยะได้ว่าอะไรสมควรโพสต์ หรือไม่สมควรโพสต์ และจำไว้ว่าบางครั้งความผิดพลาดครั้งเดียวในชีวิตในหลายปีที่ผ่านมาองคุณ อาจถูกนำมาพูดถึงซ้ำแล้วซ้ำเล่าในโลกอินเตอร์เนตได้เสมอ และคุณยากที่จะกลับไปแก้ไข
รวมทั้งอย่าสร้างภาพ การสร้างภาพในสิ่งที่คุณไม่ได้เป็น ไม่มีประโยชน์อะไร สังคม Social Network มีคนบางกลุ่มมีความสามารถพิเศษในการติดตาม จับผิด และสร้างกระแสตัดสิน ดังนั้นที่ดีที่สุด อย่าไปเปิดช่องให้ตัวเองรั่วบนสังคมออนไลน์ จะเสียคนปล่าวๆ และจะเสียคนยาวนาน เป็นเรื่องที่ไม่ควรหลงทางคิดว่ามันเป็นเรื่องดี จงเป็นอย่างที่เราเป็นก็พอ อย่าอยากดี อยากเด่น สังคมบ้านเรามักจะเป็นภัย ควรมีสติกันให้มากๆ
ชีวิตจริง เราผิดพลาดมีวันเวลา และโอกาสแก้ตัว มากกว่าสังคมในโลกออนไลน์เสียอีกครับ คิดเสมอก่อนโพสต์
ในแว่บนึง อารมณ์หนังสยองขวัญ I know what you did last summer แว่บเข้ามาในหัวขึ้นมาทันทีทันใดครับ อาจจะเหมือนตลกร้าย แต่อย่าลืมว่า google เค้าแม่นและมีศักยภาพจริงๆนะ (ฮา)